بررسی عوامل موثر بر عضویت کشاورزان در تعاونیهای تولید روستایی در قالب الگوی تلفیقی انتشار نوآوریها: مطالعه موردی استان فارس

کشاورزی یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی در ایران و جهان است که درصد بالایی از تولید و اشتغال را به خود اختصاص داده است ، بهمین دلیل توسعه آن از اهمیت بسزایی برخوردار است . هر چند توسعه، پدیده ای چند وجهی بوده و موانع تحقیق آنرا نمی توان به یک عامل محدود نمود، اما به اعتقاد اکثر صاحبنظران مهمترین مانع توسعه بخش کشاورزی در ایران مسئله نظام بهره برداری یعنی کوچکی و پراکندگی اراضی کشاورزی و وجود تعداد زیادی بهره بردار در این بخش می باشد. این مشکل بعد از انجام اصلاحات ارضی در ایران بوجود آمده و از زمان تاکنون جهت رفع آن راه حلهای گوناگونی ارائه و اجرا گردیده اند که بدلایل مختلفی موفق نبوده و یا با شکست مواجه شده اند. در برنامه پنج ساله اول توسعه کشور، این مسئله مجددا مورد توجه قرار گرفته و برای حل آن تشکیل تعاونیهای تولید روستایی پیشنهاد گردیده است . تحقیق حاضر جهت بررسی عوامل موثر بر عضویت کشاورزان در این تعاونیها، در محدوده استان فارس انجام گردیده است . جامعه آماری تحقیق عبارتند از کشاورزان ساکن در روستاهای تحت پوشش تعاونیهای تولید تشکیل شده در استان فارس از شروع برنامه پنج ساله اول توسعه تا پایان سال 1375، که از میان آنها 120 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از دو گروه عضو و غیرعضو تعاونیها، با نسبت مساوی، بعنوان نمونه های آماری تحقیق انتخاب گردیده اند. این تحقیق از نوع توصیفی-همبتسگی بوده، به روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه انجام گردیده است . تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده توسط نرم افزار spss در محیط ویندوز، نشان داد که بین ویژگیهای فردی (بغیر از سابقه کار کشاورزی)، ویژگیهای اقتصادی (بجز میزان زمین، سطح زیر کشت و میزان مشارکت خانواده در کار کشاورزی) و منزلت اجتماعی پاسخگویان با عضویت آنان در تعاونیهای تولید روستایی رابطه معنی داری وجود دارد. بین ویژگیهای فردی (به استثناء سابقه کار کشاورزی)، ویژگیهای اقتصادی (بغیر از میزان زمین، سطح زیر کشت میزان مشارکت افراد خانواده در کارهای کشاورزی) و منزلت اجتماعی پاسخگویان عضو و غیرعضو تعاونیهای تولید روستایی تفاوت معنی داری وجود دارد. تجزیه و تحلیل رگرسیون با روش گام به گام نشان داد که متغیرهای الگوی تلفیقی بیشترین قدرت تبیین کنندگی را داشته و 78/4 درصد از تغییرات متغیر وابسته را هشت متغیر زیر تبیین می کنند: سن، عمل به توصیه های مروجین و کارشناسان کشاورزی، افراد خانواده، سطح سواد، منزلت اجتماعی، میزان استفاده از ماشین آلات کشاورزی، شغل اصلی و مشاوره شخصی با کارشناسان.